Een ERC Starting Grant bij het de Duve Instituut!

Een bacterie die aast op... bacteriën
(ScienceToday)

Géraldine Laloux heeft een ERC starting grant ontvangen. Deze prestigieuze Europese financiering zal haar helpen het onderzoek voort te zetten naar een kleine bacterie met een atypische levenscyclus.

Bdellovibrio bacteriovorus is een vreemde kleine bacterie met een atypische levenscyclus. 'Ze valt gram-negatieve bacteriën aan, die gekenmerkt worden door een dubbele celmembraan', zegt Dr. Géraldine Laloux, een FNRS-onderzoeker in de microbiologie. ‘B. bacteriovorus mengt zich tussen de twee membraanlagen en handhaaft er een kleine holte. Van daaruit scheidt ze enzymen af ​​om de inhoud van de gastheerbacterie te eten en te verteren. Dankzij dit voedsel groeit ze en neemt de vorm aan van een lange draad die zich onderverdeelt in kleine dochtercellen, waardoor de gastheerbacterie scheurt. Deze nieuwe B. bacteriovorus gaan op hun beurt op zoek naar een ander slachtoffer om zich te vermenigvuldigen.

Een toekomstig levend antibioticum?

B. bacteriovorus komt overal in de natuur voor, vooral in waterige media. Ze lijkt zelfs te bestaan ​​in onze darmen. Deze roofbacterie is zeer interessant voor onderzoekers. En terecht: terwijl ze onschadelijk is voor de mens, is ze wel een bedreiging voor bepaalde pathogene en antibioticaresistente bacteriën. Maar hoewel verschillende laboratoria over de hele wereld haar voor dit doel bestuderen (1), is Dr. Laloux meer geïnteresseerd in haar levenscyclus. 'Gewoonlijk', zegt ze, 'plant een moederbacterie zich voort door zich in twee dochtercellen te verdelen. In B. bacteriovorus is het aantal dochtercellen zowel groter als variabel. Het doel van mijn onderzoek is om de ins en outs van deze specifieke levenscyclus te begrijpen. Hoe doet de bacterie dit? Met welke enzymen? Welke genen komen tot expressie? Op welke manier, op welk moment in de ontwikkeling en in welke zone werken de eiwitten die de bacteriële levenscyclus beheersen - en die bij andere soorten welbekend zijn - op een zodanige manier dat B. bacteriovorus zich gedraagt ​​zoals het doet? '

Het belang van fundamenteel onderzoek

Om deze vragen te beantwoorden kreeg Dr. Laloux een ERC Starting Grant (2). 'We begrijpen slechts enkele bacteriën en hun levenscycli', zegt ze. 'Er zijn nog veel dingen te onderzoeken en ontdekken! Bovendien keert een groeiend aantal laboratoria zich af van de meest bekende bacteriën om te kijken naar meer atypische micro-organismen.' Met de ERC Starting Grant kan Dr. Laloux personeel aannemen (doctoraal, postdoctoraal, technisch) en de geavanceerde microscoop aanschaffen die ze nodig heeft voor haar werk. 'Ik zal me gedurende vijf jaar volledig kunnen wijden aan mijn onderzoek zonder geld te hoeven zoeken! Het is belangrijk om fundamenteel onderzoek naar bacteriën uit te voeren. Als we sommige van hen op therapeutisch niveau willen gebruiken, moeten we ze kunnen manipuleren. Maar om dat te doen, moeten we precies begrijpen hoe ze werken.'

Van Namen tot Harvard… en Yale

In 2013, terug in België, kwam ze bij het de Duve Instituut. In het laboratorium van Prof. Jean-François Collet leerde ze meer over bacteriële enveloppen, waardoor ze B. bacteriovorus ging bestuderen. 'Ik zou graag mijn eerste resultaten in 2019 presenteren. Uiteindelijk hoop ik dat het laboratorium dat ik door deze ERC Starting Grant kan opzetten, erkend zal worden in het veld van bacteriële biologie.'

Candice Leblanc

(1) Verschillende laboratoria proberen de veiligheid voor mensen en de antibiotische effectiviteit te bevestigen.

(2) ERC Starting Grants van € 1,5 miljoen zijn bedoeld voor jonge Europese onderzoekers.

Een blik op de biographie van Géraldine Laloux

2005: Master's Degree in cellulaire and moleculaire biology, Universiteit van Namen
2009: Doctoraat in wetenschappen aan de Universiteit van Namen
2010-13: Onderzoeker, Afdeling moleculaire, cellulaire en ontwikkelingsbiologie, Yale University
2013-17: Onderzoeker, de Duve Instituut, UCLouvain (Postdoctoraal onderzoeker van de FNRS, 2014-17)
2017: Winnaar van de Prix Alvarenga de Piauhy, Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België
Sinds 2017: professor en FNRS onderzoeksmedewerker, UCLouvain
2018: Laureaat ERC Starting Grant