Een veelbelovende aanpak tegen bepaalde bloedkankers

In 2020 slaagden Sophie Lucas en haar onderzoeksgroep aan het de Duve Instituut erin een molecuul te neutraliseren dat verantwoordelijk is voor het blokkeren van het immuunsysteem bij kanker. Een klinische proef werd gestart om deze nieuwe immunotherapie te testen in combinatie met een andere therapie, die al wordt gebruikt maar niet altijd effectief is bij melanoom en long- of blaaskanker. Vandaag heeft hetzelfde team, en in het bijzonder Sara Lecomte en Julien Devreux, ontdekt dat hun immunotherapie ook effectief is tegen bepaalde bloedkankers, dit keer zonder dat ze met een andere therapie wordt gecombineerd. Hun ontdekking is veelbelovend omdat deze bloedkankers moeilijk te behandelen zijn. Het werk is gepubliceerd in Blood, een tijdschrift met grote impact op het gebied van hematologie en immunologie.

Jarenlang onderzoek

Dit resultaat maakt deel uit van een lange geschiedenis van onderzoek uitgevoerd door de groep van Sophie Lucas, president van het de Duve Instituut en WELBIO onderzoekster.

2004 : Sophie Lucas probeert de werking te begrijpen van zogenaamde regulerende T-lymfocyten (T-REG's), die immuunresponsen bij kanker blokkeren.
2009 : ze ontdekt het GARP-molecuul op het oppervlak van T-REG's.
2018 : de groep slaagt erin de rol van GARP te begrijpen: het verzenden van signalen om de immuunafweer te blokkeren. Sophie Lucas en haar team ontwikkelen een tool, anti-GARP-antilichamen, om het verzenden van deze signalen te blokkeren. Deze ontdekking is gepubliceerd in het tijdschrift Science.
2020 : de resultaten van de eerste tests die deze nieuwe immunotherapie combineren met een andere, al veel gebruikte therapie, zijn veelbelovend. Ze worden gepubliceerd in Nature Communications en markeren de lancering van een eerste testfase met een industriële partner, die momenteel aan de gang is.

Een immunotherapie om vaste en vloeibare kankers te bestrijden

Nu is de groep van Sophie Lucas erin geslaagd aan te tonen dat de anti-GARP-antilichamen die in het laboratorium zijn ontwikkeld, zeer effectief zijn tegen sommige bloedkankers, vaak "vloeibare kankers" genoemd, hoewel ze zijn ontwikkeld en worden getest op "vaste" kankers ( blaas, longen, darmen, enz.). Bovendien werkt de nieuwe behandeling bij deze bloedkankers zonder dat ze gecombineerd moet worden met een andere immunotherapie.

Voor de wetenschappers was dit een onverwachte ontdekking. Ze wisten al lang dat GARP, het molecuul waarop de antilichamen gericht zijn, niet alleen tot expressie komt op immunosuppressieve T-REG-cellen, maar ook op bloedplaatjes en megakaryocyten (cellen in het beenmerg die bloedplaatjes produceren), die abnormaal overvloedig aanwezig zijn bij bepaalde bloedkankers.

Effectief... om een onverwachte reden

« We hebben met name deze bloedkankers bestudeerd omdat ze gepaard gaan met een abnormale proliferatie van megakaryocyten en bloedplaatjes. We dachten dat het interessant zou zijn om deze kankercellen te targeten met onze anti-GARP-antilichamen », legt de president van het de Duve Instituut uit. De resultaten waren overtuigend... maar er was een verrassing! « Inderdaad, bloedplaatjes en kankerachtige megakaryocyten brengen GARP tot expressie, maar het is niet omdat onze antilichamen zich op deze cellen richten dat ze effectief zijn, het is omdat ze zich richten op de T-REG's. Dat hadden we totaal niet verwacht! » De focus - bloedkankers, megakaryocyten, bloedplaatjes... - verklaart waarom het team van Sophie Lucas samenwerkte met hematologen (waaronder Julien Devreux) en waarom de studie is gepubliceerd in een hematologisch tijdschrift, Blood.


De wetenschappers van UCLouvain openen zo een veelbelovende nieuwe weg om bepaalde bloedkankers te bestrijden.

Anti-GARP antilichamen die zijn ontwikkeld door het laboratorium van Sophie Lucas worden momenteel getest in een fase I-studie om patiënten te behandelen die lijden aan zogenaamde "vaste" kankers (blaas-, long- of darmkanker ...). Recent werk van het laboratorium laat nu zien dat deze antilichamen ook kunnen dienen voor de behandeling van bloed- of beenmergkanker, myeloproliferatieve neoplasmata genoemd. Hoewel deze "vloeibare" kankers meestal vrij moeilijk te behandelen zijn, oefenden de anti-GARP-antilichamen therapeutische activiteit uit bij muizen, zelfs wanneer ze alleen werden gebruikt (als een "monotherapie"), door in te werken op immuunonderdrukkende cellen genaamd Tregs.
Dit is de eerste demonstratie dat anti-GARP-antilichamen kunnen dienen als een immunotherapeutische benadering voor bloedkanker.

mAb: monoklonaal antilichaam
Treg: regulerende T-cel
BM: beenmerg
GARP: molecuul aanwezig op Tregs en megakaryocyten
TGF-ß1: immunosuppressief cytokine geproduceerd door Tregs dankzij GARP

Artikel over dit onderzoek

Therapeutic activity of GARP:TGF-β1 blockade in murine primary myelofibrosis.
Lecomte S*, Devreux J*, de Streel G, van Baren N, Havelange V, Schröder D, Vaherto N, Vanhaver C, Vanderaa C, Dupuis N, Pecquet C, Coulie PG, Constantinescu S, Lucas S
Blood (2022) 141(5): 490-502

In de pers

LeSoir.be - Cancer: des chercheurs de l’UCLouvain découvrent une immunothérapie prometteuse - 29/12/2022

WELRI.org - GARP dans le cancer : l'histoire continue... - 9/01/2023

EngineeringNet.be - Une immunothérapie se révèle efficace contre certains cancers du sang - 12/01/2023

RTFlash.fr- Une immunothérapie se révèle efficace contre certains cancers du sang - 14/02/2023

Ook op MSN.com

Financiering

Dit werk is ondersteund door fondsen van de Stichting tegen Kanker, van de European Research Council (ERC), van Actions de Recherche Concertées, van de FNRS, van Région Wallonne en van WELBIO.